#59 Is het perfectionisme of vechten / vluchten?
Iets perfect willen doen lijkt zo positief. Want iedereen kan het waarderen als het feestje perfect is verlopen. Als de reis goed georganiseerd is. Als het project vlekkeloos in elkaar zit.
Iedereen zwijmelt bij het perfecte plaatje. Het goed geoliede huishouden. Waar niemand ooit boodschappen vergeet of anders wel iets uit de voorraadkast kan toveren.
Waar de was is bijgehouden. Waar geen rekeningen vergeten worden. Het huishouden waar niemand ooit achterloopt.
We kennen allemaal wel zulke huishoudens.
Meestal zijn dat huishoudens van een ander :-D
We hebben ook onze dromen en doelen. Onze idealen.
We willen wel opruimen, maar alleen als het perfect kan. Je wilt de garage wel opruimen, maar alleen in de zomer en als je er twee hele weken de tijd voor hebt. En ook alleen als je man meehelpt en nu eindelijk eens knopen doorhakt over zijn onnodig grote voorraad gereedschap en restanten hout.
We willen ons huis wel opknappen, maar alleen als we dan ALLES in EEN KEER kunnen opknappen.
Want een nieuwe vloer in de slaapkamer heeft alleen zin als ook de gordijnen vervangen worden, en ook alles geschilderd wordt. En het liefst wil je alle slaapkamers dezelfde vloerbedekking, net als de overloop en als het kan ook de trap.
Alleen, daar heb je totaal geen puf voor, om dat allemaal uit te zoeken, te plannen. Je zou niet weten wanneer je dat zou moeten doen?! Je hebt het al zo vreselijk druk, komt nu al tijd tekort. En bovendien kun je dat nooit allemaal tegelijk betalen, je hebt eigenlijk net genoeg voor alleen de vloer in de slaapkamer. Dus daar is geen lol aan, want je wilt het wel GOED doen. Dan maar liever helemaal niks. Dan kan je de komende jaren rustig nadenken over hoe je het dan wel gaat doen….
Perfectionisme uit zich op verschillende manieren.
De een gaat voorbereidend onderzoek doen en wil alle mogelijke scenario’s bekijken. Want wil voorkomen dat zij een miskoop gaat doen. Wil geen materiaal, geld en tijd verspillen. Wil het alleen maar doen als ze zeker weet dat het goed kan gaan. Wil geen fouten maken. Het gevaar schuilt erin om te bepalen op welk moment je zeker weet dat je alle variabelen hebt onderzocht. Sommige mensen blijven eindeloos uitzoeken en voorbereiden.
Voor een ander is het in zijn geheel al zó overweldigend, dat zij er niet eens over na wil denken. Zij blokkeren totaal als ze er aan moeten denken. Deze mensen zullen de klus in zijn geheel uit de weg. Dat uit de weg gaan, doen ze vervolgens perfectionistisch :-) Worden steengoed in beargumenteren waarom iets nog niet gedaan is. Verleggen de focus naar iets anders waar ze - zelfgekozen - in uitblinken. Als afleidingsmanoeuvre.
Een andere vorm van uit de weg gaan is denken in onmogelijkheden: je denkt dat je nóóit je tuin vrij gaat krijgen van zevenblad, omdat iedereen je vertelt hoe hardnekkig is. Dat verhindert je vaak om er aan te beginnen. Een manier om hieruit te bewegen is te onderzoeken wat er wél mogelijk is.
Perfectionisme zie ik als een vorm van een overlevingsstrategie. Het is een beschermingsreactie van ons overprikkeld zenuwstelsel. Het is vechten of vluchten, maar dan verpakt in een positieve belofte. Het kind, de student of de werknemer die doorgaat tot het perfect is (tekening, scriptie, project) die kan rekenen op lof en op waardering.
Dat is positief toch? Dat schouderklopje dat wil iedereen wel.
Maar als je dieper kijkt dan is perfectionisme een beschermingsreactie van ons overprikkeld zenuwstelsel.
Perfectionisme is een afweer geworden tegen angstige gevoelens.
De angst dat iets verkeerd kan gaan (gevaar) kan zo diepgeworteld zijn (vroegkinderlijk trauma, voorgeboortelijk trauma, voorouderlijk trauma) dat je dit niet meteen zal herkennen bij jezelf.
Daar is tijd voor nodig. Geeft niks, ik herkende het ook eerst niet bij mezelf. Daar gingen heel wat jaren overheen.
Nu lukt het me om er soepeler in te bewegen:
- ik kan nu aan een klus beginnen zonder dat ik het helemaal perfect wil hebben. Afgelopen winter heb ik een deel van onze tv kamer gesaust. Ik deed alleen de hoeken waar de muur was doorgeslagen met vochtplekken.
Ik ben een groot voorstander van teruggaan naar de bron, maar als ik me had gefocust op het achterhalen van de oorzaak van de vochtplekken dan was er nu nog niks veranderd. Omdat ik vermoed dat het een circulatieprobleem is en ik denk dat een expert mij ook onbevredigende antwoorden gaat geven. De vochtplekken stoorden me, ik heb precies die hoeken van de muur gesausd die ik lelijk vond en de klus is geklaard. Goed is goed genoeg. Voor nu.
Ik heb mezelf geleerd om niet meer altijd van te voren alles tot in details te willen uitzoeken.
Door ergens aan te beginnen, ook al weet ik niet precies van te voren wat de volgende stap moet zijn, heb ik vertrouwen ontwikkeld.
Ik oefen er ook in om een klus ‘klaar’ te dopen. Ook al zie ik wat er nog meer verbeterd kan worden.
Leer om te oefenen om de dingen ook een beetje fout te doen.
Leer omgaan met teleurstelling. Leer omgaan met verlies.
Een paar korte oefeningen die je kunt doen om de angst niet de overhand te laten nemen:
- Zeg de affirmatie: Mijn lichaam is veilig, ik forceer het niet
Oefening: Leg je hand op je borstgebied. Volg in alle rust je ademhaling. Doe dit ongeveer 60 seconden.
- Zeg de affirmatie: Rust is ook een activiteit- mijn lichaam herstelt wanneer ik vertraag
Oefening: probeer om een buffer in de dag in te bouwen van 15 minuten waarin je even los bent van socials (dus niet een pauze nemen om de zoveelste google zoekopdracht in te typen voor weer een nieuwe brainwave).
Bij voorkeur in de buitenlucht.
Een fijne week gewenst.
Warme groet
Anita
De Maandagse Motivatie Zomer Series is tweede geworden in de linkparty van Huisvlijt.
Wil je elke week de Maandagse Motivatie in je mailbox? Meld je dan hier aan.
Ik heb ook een Instagram Account waar ik gedachtes en berichten deel.
