Aan het eind van het schooljaar organiseerde ik met een groep ouders een alternatief voor het afgelaste groep 8 kamp (vanwege Corona). Wat geweldig was het om voor onze groep 8 kinderen een afsluiter te bedenken, eentje waarmee ze ondanks die gekke omstandigheden toch een memorabel afscheid hadden.
Voor die festiviteiten hadden we uiteraard spullen nodig en het viel me op hoe wij als consument geprogrammeerd zijn om datgene wat we nodig hebben te kopen in een winkel. Of online te bestellen. Kopen is vrijwel het eerste waar we aan denken.
Nu ik al een flink aantal jaren anders ben gaan denken over consumeren, zijn de alternatieven voor mij inmiddels een logischer keus. Wat ligt er nog in de kast wat ik kan gebruiken? Wat kan geleend worden? Wat kunnen we zelf maken? Wat is tweedehands beschikbaar?
Vroeger was dat voor mij ook anders en ook nu heb ik nog wel momenten dat ik zonder teveel nadenken iets nieuws heb gekocht. Achteraf bedenk ik dat ik het best tweedehands had kunnen zoeken (of dat ik er ook best zonder had gekund).
Dat consumentisme is ons jarenlang ingeprent. Door advertenties, reclames en opvattingen van anderen (tweedehands is vies, een ander doet het niet voor niks weg, nieuw kost geen druif, we werken er toch voor). We laten ons meeslepen door de enorme beschikbaarheid van al die (goedkope wegwerp) artikelen en door een ideaalbeeld van hoe – in dit geval - een feest er uit moet zien (en bij een ideaalbeeld horen ideale spullen). We denken ook in ‘te veel’. Te veel eten, te veel activiteiten, te veel slingers, te veel franje, te veel extra’s.
Zolang het budget maar toereikend is, is onze eerste gedachte ‘kunnen we het kopen’?
Toch zijn er talloze alternatieven.
Binnen je eigen huishouden is het iets makkelijker om uit dat consumentisme te stappen, maar ook binnen een groep (in dit geval was het een feestcommissie, maar het geldt ook binnen een vriendengroep of op het werk). Heb je spullen nodig? Vraag er om binnen de eigen groep en er is altijd wel iemand die iets beschikbaar heeft. Kijk of je iets kan regelen via de personeelsvereniging of via dorpsvereniging. Vraag het op de facebookgroep van je wijk of dorp.
Alles wat we nodig hebben aan spullen is er al.
Het is een van de dingen die ik heb geleerd door eenvoudiger en zuiniger te leven; je kunt het zo gek niet bekenden of het is tweedehands te krijgen of het is te leen. Met alles wat er tot nu toe wereldwijd al is geproduceerd, kunnen we denk ik wel 10 jaar vooruit. Uiteraard moet er ook wel nieuwe aanwas komen, maar echt niet op het tempo waarmee er nu geproduceerd wordt. Alles wat je nodig hebt is al een keer gemaakt en is al in omloop.
Alles wat we nodig hebben is er al in de natuur
Als je bedenkt dat om de producten te maken die we kopen in de winkel, grondstoffen uit de natuur nodig zijn, dan duizelt het je. Enerzijds wordt de wereld uitgeput van haar bronnen. Maar anderzijds laat het volgens mij tegelijk zie hoe ontzettend RIJK en GUL de natuur is. Wat ik geleerd heb door zuiniger te leven is zuiniger worden op de bron. De natuur voorziet ons zo ontzettend rijkelijk met van alles en nog wat. Kruiden, hout, goud, edelstenen, wind, compost, regen, zuurstof. Als je eenmaal oog krijgt voor die eenheid van de natuur, dan ervaar je hoe weinig anders je nodig hebt, dan wil je alleen maar deel uitmaken van die natuur.
Alles wat we nodig hebben is er al in onszelf
Het geldt ook voor onze verlangens en ons innerlijk leven. Dit is een van de grootste lessen die ik tijdens het mediteren heb geleerd. Wij zijn erop gespitst om telkens uit te reiken naar iets buiten onszelf (bezit; accessoires voor ons huis, reizen, een groter huis, een baan met meer aanzien, meer inkomen). Je kunt hierin volledig vastlopen en alleen maar een onbevredigender en leger gevoel krijgen. Ervaren wat er leeft in onszelf, geeft een groter gevoel aan vervulling. Hoe meer je hiermee bezig bent, hoe meer je ontdekt dat alles wat je nodig hebt, al in jezelf besloten ligt. Een ander hoeft het jou niet te geven. Je hebt geen toestemming nodig van een ander (ouders, partner, vrienden) om je hartsverlangen te volgen.
De wereld buiten ons is groot, maar onze innerlijke wereld is oneindig.