Al op jonge leeftijd krijgen we de vraag ‘wat wil jij later worden?’ Tegen jonge kinderen die lenig zijn zeggen we ‘jij kunt later wel bij het circus’. Tegen kinderen die goed kunnen schilderen ‘jij wordt later vast kunstenaar.’
Nog niet zo lang geleden hoorde ik iemand zeggen tegen een groepje kinderen (waar een van onze dochters deel van uit maakte) dat de keus over wat je later wilt gaan worden, de Allerbelangrijkste Vraag is.
Er viel een plechtige stilte.
Ik kreeg het er benauwd van.
Nu ik volwassen ben (tenminste dat zeggen ze) kan ik gerust stellen dat ik de vraag ‘wat wil jij later worden?’ een van de moeilijkste ‘opdrachten’ vond die volwassenen mij als kind hebben voorgehouden.
‘Wat wil je later worden? Vroeg de juf.
‘T was in de derde klas.
Ik keek haar aan
En wist het niet
Ik dacht dat ik al iets was
Toon Hermans
Identificatie met onze baan
Ergens, in de laatste paar decennia, is ons werk gaan bepalen wie wij zijn. ‘Iets worden’ is een levensdoel geworden. Er schuilt een indirecte boodschap in die zegt dat je pas iets voorstelt als je iets geworden bent. Het werk wat we doen is een identificatie geworden van wie we zijn. Jouw baan bepaalt wie je bent. Het liefst iets met aanzien. En met veel verdiensten. Het hebben van een baan of carrière wordt daarmee het doel op zichzelf.De wereld van nu is er op ingesteld dat een betaalde baan met carrière en aanzien en verdiensten het hoogst haalbare is. Het is moeilijk om een tegengeluid te horen, helemaal als je omringd bent met mensen die zichzelf wel met hun werk identificeren. Toch zijn er genoeg verhalen van mensen die hierin vastlopen, een burn-out krijgen, overspannen raken.
Hoe die baan geheiligd wordt heb ik het duidelijkst ervaren toen ik moeder werd. Een levensveranderende gebeurtenis als het op de wereld zetten en grootbrengen van kinderen wordt gezien als een tijdelijke onderbreking van Je Echte Baan. Dat dat totaal niet strookte met hoe ik mij van binnen voelde bleek moeilijk aan anderen over te brengen. Want ik was ‘vast blij’ dat ik ‘naar het werk’ kon. Dat ik mijn werk buitenshuis een hinderlijke onderbreking vond van mijn Echte Taak – namelijk het grootbrengen van mijn kinderen en het zorgen voor mijn gezin – was iets wat ieders bevattingsvermogen te boven leek te gaan.
Lees hier mijn overpeinzingen over de ideale combinatie tussen zorg en werk (een van mijn meest gewaardeerde artikelen)
We expect women
To work like they don’t have children
And raise children
As if they don’t work
Vanuit een gevoel wat ik eerst niet goed kon benoemen, ben ik gaandeweg dingen anders gaan zien. Het kwam door mijn kinderen dat ik die baan, de opbouw van mijn cv, niet meer als heilig ben gaan zien. De invalshoek van dit stuk is dan ook vanuit het moederschap. Het moederschap is een van de weinige fases in het leven van vrouwen waar nog weinig oog voor is. Misschien wel met allerlei overheidsmaatregelen, maar die zijn er op gericht dat de vrouw door kan blijven werken en ook nog kinderen krijgen. In alle andere levensfasen is het volledig geaccepteerd om iets anders te gaan doen; jongeren wordt gestimuleerd om eerst te gaan reizen voordat ze aan werken beginnen. 60+ers ontvangen alle begrip wanneer zij aangeven dat ze er naar uitzien om te stoppen met werken. Maar jonge moeders moeten beide combineren; werk en kinderen.
Het leven is meer dan het leren van een vak
Ik merk vooral dat er onder hoogopgeleiden veel belang wordt gehecht aan een functie die passend is bij je opleiding. Toch, we hebben meer te leren in het leven dan alleen een vak. Het leven is niet een lange lijn van doorgroeien in je functie, hoger, meer verdienen, meer verantwoordelijkheden. De mens ontwikkelt zich op vele fronten, niet alleen op het cognitieve. Het belang zit ‘m in een gevoel van zingeving. Als iets op een bepaald moment in ons leven niet meer bij ons past, dan daagt het leven ons uit om er een andere draai aan te geven. Ook al betekent dat dat we alles wat we hebben opgebouwd los moeten laten.Het is namelijk prima oké om na je universitaire opleiding aan de slag te gaan als buurtwelzijnswerker als het je drijfveer is om vergeten groepen mensen te begeleiden. Het oké om je vaste baan op kantoor op te zeggen, afstand te doen van al je aardse goederen en emigreren naar Noorwegen als dat beter is voor je kinderen en je eigen geestelijke gezondheid. Het is oké om te stoppen met je goedlopende schoonheidssalon en aan de slag te gaan als uitvaartbegeleider, als dat op dat moment in je leven iets is wat je ontzettend graag wilt doen. Het is oké om je ‘niets’ met je hbo opleiding te doen en voor je kinderen te gaan zorgen. Het is oké om je om te laten scholen tot doktersassistente ook al heb je net de kappersvakopleiding afgerond, omdat je denkt dat je ‘meer’ kan. Het is oké om je baan+lease-auto+overuren+bonus vaarwel te zeggen, omdat je merkt dat je je van binnen elke dag holler voelt. Het is ook oké om na 15 jaar voor je kinderen en gezin gezorgd te hebben, weer een baan buitenshuis te willen, ook al heb je al die jaren tegen iedereen geroepen dat het zo geweldig is om thuis bij de kinderen te zijn. Het is oké om uit je huidige baan te stappen en ‘niet meer op het oude niveau’ terug keren, want er zijn namelijk meer manieren om te groeien.
Het leven zelf is onze mooiste loopbaan
Al deze keuzes zijn onderdeel van ons leven. Het is niet die baan of opleiding die onze koers bepaalt. Het leven zelf is ons uitgangspunt. Vanuit onszelf vullen we ons leven. Dat kan zijn met een levenslange carrière in de zorg als verpleegkundig, een levenslange carrière als secretaresse, of als schoenenverkoper of als automonteur. Maar het kan ook een aaneenschakeling zijn van keuzes en wendingen. Het is niet onze baan die bepaalt wie we zijn. Het is niet de baan die ons definieert. Het is hoe we deze baan - en elk van deze banen en taken - uitvoeren, die ons definieert. Het leven zelf, namelijk, is onze mooiste loopbaan.Een fijne week!
Anita
