Mindfulness in tijden van crisis

Het zijn uitzonderlijke tijd. Onzeker. Zorgelijk. Beangstigend. Het vraagt heel veel van ons.

Voor velen geldt dat ze vanuit een leven met allerlei activiteiten en bezigheden buitenshuis, nu de dagen thuis doorbrengen. Met kinderen die niet naar opvang of naar school gaan, met thuiswerken. Of misschien zit je juist zonder werk thuis, omdat je werk is weggevallen. Misschien ben je ziek thuis. Of moet je juist extra uren werken omdat in jouw vak het nu razend druk is.

Hoe moet je dat allemaal doen? Kinderen bezighouden, begeleiden met huiswerk, iedereen voelt wel de noodzaak om kinderen niet hersenloos te parkeren voor schermen. Maar niet iedereen is meteen bedreven in home-schooling. 

Misschien verlang je naar hoe je leven een week geleden nog was of tel je de dagen af naar wanneer alles weer normaal is. Zodat je weer tijd voor jezelf hebt.

Onwillekeurig moet ik terugdenken aan de eerste jaren van mijn moederschap. Ik merkte toen al snel dat het grootbrengen van kinderen niet een tijdelijke fase is waar je doorheen moet, totdat het weer normaal is. Het is een onderdeel van mijn leven, zowel van mijn fysieke leven als van mijn geestelijk leven.

Toen – en nog steeds – hoorde ik zoveel moeders zeggen dat ze graag wat tijd voor zichzelf wilden hebben. Maar dat begrip ‘tijd voor mezelf’ was nogal rekbaar had ik inmiddels ontdekt. Er was namelijk een zee aan tijd te vinden terwijl ik met de kinderen bezig was.

Tijd doorbrengen met je kinderen is niet tijd die je afhoudt van wat je werkelijk te doen hebt. Het is andere tijd. Ik merkte dat het beter ging wanneer ik me overgaf aan wat de kinderen op dat moment van me vroegen. Ook al was ik bezig met iets anders. Of kwam het mij niet uit. Een luier verschonen. Een kriebelliedje op hun buik. Een banaan met ze eten. Even met ze op schoot zitten en een versje zingen. Of samen Jan Huigen in de ton doen. Knutselen of een puzzel leggen. Een hut bouwen. Eten inpakken voor een picknick in de tuin. Tien minuten voorlezen. Hun rug of hun voeten wrijven als ze de slaap niet konden vatten.
Wanneer ik er tegen vocht, als ik er bij weg wilde, dan leverde dat alleen maar frictie op.

Want alle tijd is jouw tijd. 

Ik wil overigens niet zeggen dat dat altijd makkelijk was. Integendeel. Maar ik voelde me zelf op zo’n moment wel altijd beter bij. Kalmer. Vreugdevoller.

Meer lezen: Ik schreef meerdere artikelen over Tijd. Bijvoorbeeld over ritme versus stramien.

Ik werk nu thuis. De man werkt thuis. De kinderen zijn ook thuis. De ene dag gaat dat makkelijker dan de andere dag.
Net als jij vraag ik me af hoe lang dit gaat duren. Tegelijk weet ik dat ik dat niet moet doen, me dat afvragen. Dan ben je teveel bezig met de toekomst. En dat geeft onrust en leidt af van de dingen die ik in het nu juist met aandacht zou kunnen doen. Bovendien besef ik me ook dat er vele andere mensen zijn die altijd al in crisis, isolement of onzekerheid leefden.
In plaats daarvan probeer ik me voor te stellen dat dit mijn nieuwe leven is. Het nieuwe leven voor iedereen.

Kan ik mijn kinderen helpen met huiswerk zonder te denken aan de mails die in mijn mailbox wachten op antwoord?
Kan ik dit stukje schrijven en mijn gedachten alleen maar houden bij wat ik wil zeggen of laat ik me afleiden door mijn telefoon of door huiselijke taken?

Lees hier Het leven zelf is onze mooiste loopbaan

Ik kreeg deze week het boek Het wonder van mindfulness toegestuurd van uitgeverij Ten Have en dit boek beschrijft precies het thema wat ik hierboven benoem. Het wonder van mindfulness is de klassieke meditatiegids van Thich Nhat Hanh. Het is oorspronkelijk geschreven als een soort lange brief aan broeder Quang aan de School of Youth for Social Service (opgericht door Thich Nhat Hanh). Het leest als een reeks van memo’s waarin praktische adviezen gegeven worden hoe de lessen te geven. Over ademhaling en aandachtig zijn in het moment. Thich hamert op het belang om een versnipperd gevoel te voorkomen. Dan ben je nooit mindful. De herhalingen in de brieven hebben iets geruststellends en de oefeningen zetten meteen aan om ze ook te doen. 

Het is niet zo dat mindfulness je een zorgeloos leven bezorgd. Maar het stelt je in staat om je leven te ‘beleven’ in het moment. Het is ook niet zo dat mindful zijn meteen lukt. Ook ik moet blijven oefenen, zelfs na al die jaren mediteren. Het wordt weliswaar meer een onderdeel van je dagelijks leven, meer een deel van je eigen natuur, maar het leven vraagt zóveel van ons dat het ons er ook steeds weer uit haalt. Van de week oefende ik mindful zijn op het snoeien van de heg. Routine klusjes willen nog wel eens het effect hebben dat je allerlei andere klussen te binnen schieten. Dan ben je alsnog niet met de klus zelf bezig. Dus richtte ik me op het snoeien zelf. Niet op het moment dat het af zou zijn.

Observeer nu in deze tijd van crisis of je mindful kunt zijn en als er weer andere tijden aanbreken kijk of je het kunt onderhouden. Kun je zowel mindful zijn in tijden van stress als in tijden van kalmte?

"Mindfulness is levend gewaarzijn: waar mindfulness is, is leven en daarom is mindfulness ook de vrucht."


Warme groet,
Anita

1

Hoe bereik je een bewuster leven

Soms zit ik in een periode dat ik denk ‘ik geef het op’, of ‘laat allemaal maar zitten’ en ‘waar doe ik het allemaal voor’. Tijdens deze periodes lijken de dingen die eerder zo belangrijk voor me waren opeens niet zo belangrijk meer. De zelfgemaakte koekjes zonder toevoegingen maken plaats voor Indische cake (oooh mama, wat is deze lekker! Koop je er nog een?) Spaarzaamheid maakt plaats voor laissez-faire. Zorgen om het milieu en plastic soep maken plaats voor ‘na mij de zondvloed’ en ‘we zijn toch al verloren’. Schrijf-zin maakt plaats voor schrijf-blokkade. Spiritueel groeien? Ach wat, ik wil gewoon slapen.

Dit overkomt me overigens altijd in drukkere tijden. Dan lijkt het eenvoudiger leven ver te zoeken. Plannen lijken niet van de grond te komen, goeie gewoontes maken plaats voor oude gewoontes en een algeheel gevoel van falen en me erbij neer willen leggen overvalt me.

[In mijn artikelen gebruik overigens de termen eenvoudiger leven, bewuster leven, minimalistischer leven, duurzamer leven een beetje door elkaar, afhankelijk van welk aspect in een bepaalde periode voor mij het meest actueel is.] 

Toch gaat zo’n fase ook weer voorbij. Het gaat zelfs steeds sneller voorbij, naarmate ik mijn leven meer en meer inricht zoals het voor mij goed voelt. Het verschil met vroeger is dat ik me nu veel bewuster ben van wat er precies gebeurt in de momenten dat ik van mijn koers afgeraakt ben. Ooit begon dit proces van bewustwording met een vaag gevoel van ‘dit moet anders’, maar kon ik er nog geen handen en voeten aan geven. Dat leerde ik stap voor stap, zoals je de afgelopen jaren hebt kunnen lezen :-).

Ondanks dat ik nu soms afdwaal van mijn koers, voel ik me niet meer zo stuurloos. Ik weet inmiddels hoe ik me kan herpakken. Zo kom ik toch steeds weer uit bij wat ik het liefst doe, wat voor mij wezenlijk is. Wat eerst lijkt alsof ik van mijn pad afdwaal wordt eerder een bevestiging van wat voor mij als juiste koers voelt. Van die zijwegen en afdwalingen heb ik weer wat geleerd en ik vervolg weer met nieuwe kennis mijn eigen weg. Ik heb weer even ervaren hoe ik het NIET wil en dat geeft me uiteindelijk meer bevestiging in wat goed voelt voor mij.

Bewustzijn van het pad

Onlangs ging ik naar een workshop over de De Overgang bij Aukje van Natuurwijze. Zulke dagen zijn zalf voor mijn ziel. Iedereen mocht een kaart trekken uit het kaartendeck De wijsheid van de vrouwelijke ziel. Op mijn kaart stond:

Bewustzijn van het pad
Als ik het oprecht vraag, word ik altijd teruggeleid naar het juiste pad voor mij en mijn centrale doel. 

Het had niet actueler kunnen zijn.

Verbind de punten

In de dagen daarna moest ik opeens denken aan die tekeningen waarbij je de punten verbindt. Eerst is de afbeelding nog onduidelijk, de brij getallen heeft nog geen vorm.
Als je begint zie je nog niet wat het moet worden, maar je begint bij het begin en doet de volgende stap. Soms maak je de verkeerde connectie, maar al snel keer je weer terug naar de doorgaande lijn. En op een gegeven moment wordt het totaalplaatje zichtbaar. In het begin gaat het verbinding maken ook nog wat langzaam en aarzelend, maar naarmate je vordert neemt het vertrouwen toe en kun je het afmaken.

Naar een bewuster leven

Misschien komt dit fenomeen van terugvallen in oude gewoontes je bekend voor. Misschien zit je aan het begin van je zoektocht en voelt het alsof je in het duister tast. Of voel je je zelfs wat hopeloos.

Onderzoek waar je nu staat in je leven. 
Waar besteed ik mijn tijd aan? Aan wie besteed ik mijn tijd? Waar besteed ik mijn geld aan? Wat krijg ik er voor terug? Het hoeft niet op een weegschaal, maar onderzoek of datgene wat je nu doet nog steeds past bij waar je naartoe wilt. Draagt het bij aan hoe jij je leven voor je ziet? Wat heb je nodig om de persoon te zijn die je wilt zijn?

Met elke stap die je neemt groeit je bewustzijn. Je bewust worden van waar je je geld aan uit geeft, maakt je bewust van wat jij zelf verdient. Het maakt je bewust van je eigen waarde. Koken met biologische producten maakt je bewuster van je eigen lijf en welke voeding jij het geeft. Minder spullen in je leven maakt je bewust van de ruimte die het inneemt en ten koste waarvan dit gaat.

Schrijf het op voor jezelf. Maak een lijst met aan de ene kant de dingen die je nu doet, maar eigenlijk niet meer zou willen doen. En een lijst aan de andere kant met de dingen die je het liefste wel zou doen, maar die je desondanks niet doet.

Wanneer je het gevoel hebt dat je bent afgedwaald, pak je je lijst erbij en kijk je welke stappen je hebt kunnen zetten. En welke volgende stappen je wilt gaan zetten.


Lees ook: terugkijken is minstens zo belangrijk als vooruit kijken. 


Warme groet,
Anita

2