Spaarzaam koken

Deze blogpost verscheen eerder op het leukste vintage boekenblog Ogma in het kader van Duurzame Dinsdag.


We kunnen zelf een tas meenemen naar de winkel en een netje haken voor onze marktgroenten, we kunnen vallen over het plastic om de komkommer, we kunnen inkopen in bulk. Maar we kunnen nog vele malen meer besparen door minder eten weg te gooien, minder te eten en simpelweg minder eten te kopen. En dat is niet alleen beter voor plant en dier, maar ook voor de mensch.

Fiona Beckett bundelde in haar boek The frugal cook al haar tips, bevindingen en adviezen op het gebied van spaarzaam koken. Het is een mix van concrete tips, zoals de lijst hier onder, ideeën hoe je gerechten met weinig ingrediënten maakt, hoe je energiezuinig kookt of hoe je gasten kunt ontvangen zonder er enorm veel geld aan uit te geven.

Als je, zoals ik, al langer spaarzaam eet en kookt dan worden alle tips een automatisme en vanzelfsprekend. Je vergeet een beetje hoe je het vroeger ook al weer anders deed en al die minieme veranderingen zijn moeilijk te benoemen. Het boek The frugal cook (ooit gekregen van een andere spaarzame kok – hoe spaarzaam is dat ;-)) helpt me er weer aan herinneren. Beckett belooft dat je 1/3 van je boodschappenkosten kunt besparen (als je momenteel veel uitgeeft en weggooit – dat wel). Maar ook als je niet excessief veel weggooit kun je 20% op je uitgaven besparen. Het is al weer even geleden dat ik dit boek ter hand nam, maar ik voel me nu toch gemotiveerd om weer eens kritisch naar mijn aankopen te kijken. Als jij ook aandrang voelt om op je eten te besparen dan help ik je graag op weg (of de weg terug te vinden) met deze spaarzame gewoontes uit The frugal cook.

1) Doe alleen boodschappen als het nodig is; wees kritisch naar jezelf, kijk eerst in de (koel)kast naar wat je nog hebt, voordat je naar de winkel gaat. Wedden dat je best een dag over kunt slaan. Boodschappen doen bedoel ik. Niet eten overslaan.

2) Maak een boodschappenlijst; een echte lijst (en niet hap-snap) en controleer je kasten op wat je nog hebt, zodat je niet onnodig koopt (zoals dat zoveelste potje kerriepoeder - ahum).

3) Vermijd impulsaankopen; ontwikkel de discipline om artikelen te weerstaan.

4) Stop met het bevoorraden van je kasten; geen ‘altijd handig om in huis te hebben’ aankopen, of ‘voor het geval zus/zwager/vriendin’ producten.

5) Plan vooruit….; doe boodschappen op een manier die past bij je levensstijl. Doe dus geen boodschappen voor de hele week, als je vier dagen op je werk gaat eten.

6) ….maar ook weer niet te ver vooruit; het kan slim zijn om cranberries die in de aanbieding zijn alvast in augustus voor Kerst te kopen, maar misschien wordt je met Kerstmis wel elders uitgenodigd.

7) Koop niet teveel van alles wat; het is verleidelijk om voor visite voor elk wat wils te kopen, maar voor je het weet blijf je met 3 van de 5 soorten luxe kaas zitten (die je zelf niet graag lust en dus verdwijnen achterin jouw koelkast).

8) Leer de kunst van het afmeten van porties; over het algemeen eten we teveel en te grote porties. Laat het idee van ‘100 gr vlees per persoon, 2 ons groenten en 2 stuks fruit’ los.

9) Hou kliekjes apart; serveer niet alles op tafel, maar hou in de keuken alvast achter wat je wilt over houden voor de volgende dag.

10) Roep een halt toe aan koelkastplunderaars (inclusief een halt voor jezelf); in sommige huishoudens worden de kliekjes regelmatig uit de koelkast geplunderd voordat ze de kans krijgen nog een keer geserveerd te worden. Wijs één plank toe waar iedereen van af moet blijven (inclusief jijzelf als jij je schuldig maakt aan snaaien).

11) Zet voor iedereen hetzelfde op tafel; het is duur en tijdrovend om voor iedereen verschillende maaltijden op tafel te zetten. Streef er naar om in ieder geval drie avonden per week hetzelfde op tafel te zetten voor het hele gezin.

12) Volg niet klakkeloos het recept; aan deze regel maakte ik me vaak schuldig. Racete ik weer naar de supermarkt om die specifieke tamarisaus te halen, terwijl ik wel sojasaus in huis had (of ketjap).

13) Leg een goeie basisvoorraad aan (lees hier waar ik mijn voorraadkast mee vul); wanneer je altijd een voorraad rijst, pasta, blik tomaten, kruiden, vis in blik en uien in huis hebt, verse paprika en prei (of in de vriezer) kom je een heel eind met het maken van een maaltijd.

14) Leer hoe je koopjes herkent; neem onder de loep welke producten je koopt, welke ingrediënten daar in zitten en welke goedkope alternatieven daarvoor zijn.

15) En hoe je voor sommige koopjes wegloopt; koop geen aanbiedingen, alleen maar omdat het aanbiedingen zijn. Soms blijven producten duur, ook als ze afgeprijsd zijn. Zo’n koopje wordt helemaal duur als je bij thuiskomst niet weet wat je er mee moet maken en vervolgens verpietert in je koelkast.

16) Vermijd te duur geprijsde producten; leer om voor jezelf te bepalen wat een redelijke prijs is voor een product.

17) Zet het mes in gemakseten; bedenk dat alles wat in de supermarkt handig voor jou is voorbereid, altijd duurder is dan wanneer je het zelf doet. Je kunt geld besparen door zelf je sla te husselen, door zelf je kaas te raspen, door zelf slasaus te maken of door zelf je pannenkoekbeslag te maken.

18) Koop seizoensproducten; bijna alles is het hele jaar rond te koop, dat maakt het lastig om de echte seizoensgroenten te herkennen. Toch kun je prijsverschillen ontdekken door het jaar heen. De aanvoer van prei en courgette bijvoorbeeld. Die laten zich ook nog eens heel makkelijk invriezen, dus kun je een goedkope voorraad aanleggen.

19) En koop ze los; goeie voorbeelden hiervan zijn verse kruiden, noten en granen.

20) Maak en neem je eigen lunch mee; opvallend genoeg staat deze tip pas als laatste genoemd, terwijl ik deze veel hoger in de lijst zou zetten. Neem je lunch mee van huis en ga in plaats van naar de kantine (met hoge prijzen) of supermarkt (je koopt altijd extra en meestal ongezond) naar buiten. Of ga wel met je collega’s naar de kantine en koop alleen drinken en eet je meegebrachte lunch.

Fiona Beckett hield ook een blog bij over haar frugal kookavonturen, dat vind je hier. Daar zijn allerlei gerechten die vinden voor de spaarzame kok. Laat je niet teveel afleiden door haar huidige interesse in wijn….hik!

Warme groet
Anita

Het boek The frugal cook is niet meer nieuw verkrijgbaar en tweedehands ook spaarzaam te vinden (de ironie ;-). Maar hier zijn een paar alternatieven:

6

Thuis met de kinderen

Ik was graag thuisblijfmoeder geworden. 

Dat wist ik nog niet hoor, destijds, toen we ons voorbereidden op de komst van de kinderen. Toen ging ik nog helemaal mee in de heersende tijdsgeest; beide partners minder werken en samen voor de kinderen zorgen. 

Maar dat was wijsheid op papier. 

Toen onze meiden er eenmaal waren voelde ik dat helemaal anders. Ik merkte dat het grootbrengen van de kinderen en zorg voor het huishouden mij relatief makkelijk afging, het was ook iets wat mij enorm boeide. Veel meer dan de echtgenoot. Die parttime baan is wel gebleven, maar ik was veel liever een tijd lang thuisblijfmoeder geweest. Bijna alle beginjaren heb ik gedacht ‘als ik wist wat ik nu weet, had ik het anders gedaan’. 

Ik kan het niet anders uitleggen dan dat ik voelde dat zowel ik, als de kinderen als het hele huishouden meer rust nodig hadden. Minder verplaatsingen, minder afleiding. Meer rust in de dag, voor meer regelmatig en een natuurlijk ritme. En ook voor gewoon, zomaar iets. Dat het grootbrengen van kinderen niet is was wat tussendoor moest gebeuren, dat voelde ik ook. 

Wat ik van te voren theoretisch had uitgedacht, strookte niet één op één met de praktijk. Wat ik voelde, voelde ik met  mijn hele wezen. Het was of alles wat ik onbewust al wist opeens tot leven kwam. Als zaadjes die tot die tijd op een droge grond hadden liggen wachten en nu opeens voeding kregen en begonnen te ontkiemen. Alles wat ik voelde – kort samengevat alles waar er binnen de antroposofie en het natuurlijk ouderschap over wordt geschreven – wist ik zeker. Het zogenaamde zekere weten. Wat ik voelde was dat baby’s en kinderen een rustige omgeving nodig hebben. Ze hebben niet veel nodig, anders dan de aanwezigheid van hun moeder. Dat is die veilige hechting waar het natuurlijk ouderschap over schrijft en wat zo essentieel is voor het ontwikkelen van zelfstandigheid. Ik had zelf ook de rust nodig om te kunnen hechten. 

Maar die parttime baan bleef en ik deed de dingen die belangrijk voor me waren desondanks, maar ik heb altijd het gevoel gehad dat ik tijd met de kinderen moest inhalen en het voelde nooit rustig. Als je de blogs leest uit de begintijd dan schemert dat heel erg door en soms schemert het niet eens….

De afgelopen weken zaten we door de corona-crisis allemaal thuis. En werd ik toch een thuisblijfmoeder. Soort van dan, want ik combineer nog steeds zorg en baan. 

En guess what, het beviel me wel! Het leven in onze thuisblijfbubbel. Die rust waar ik de eerste jaren met de kinderen naar op zoek was en naar verlangd had, die kwam nu alsnog op mijn pad. Alle uithuizige activiteiten vervielen. Geen ritjes op en neer naar kantoor, geen werkreizen van de echtgenoot naar het buitenland, geen familiebezoek, geen streetdance, geen turnen, geen knutselclub, muziekles verplaatste zich van het leslokaal naar facetime. Ritjes naar specifieke winkels stelde ik uit, of verzamelde ik voor 1 dag (deed ik anders ook, maar nu nog efficiënter), of ik liet artikelen aan huis bezorgen. Heel veel verplaatsingen vervielen hierdoor. De rust die dat bracht, deed me goed. Afgesloten voelde ik me niet, want dat is het voordeel van al die online mogelijkheden, je kunt op allerlei manieren contact onderhouden. Met mijn meditatievriendin had ik heel veel contact via de app over van alles en nog wat, ik heb via dit blog en instagram zoveel fijne kleine gesprekjes met jullie, voor ogma heb ik allerlei leuke boeken om over te praten, ik heb contact met mijn familie, ik heb mijn gezin bij me, ik kan vanuit het comfort van mijn eigen kamer mediteren met anderen. Zelfs de echtgenoot, die heel veel weg was voor zijn werk of een popconcert bezocht, lijkt nog weinig te missen. Het enige wat hem leuk lijkt is weer eens een keer uitgebreid uit eten gaan, in een echt restaurant. 

Voor mij is dit genoeg. 

Die rust die ik bij mezelf merk, zie ik ook bij de kinderen en voor ons als gezin. Rust waar ik de eerste jaren naar op zoek was en heel erg nodig had. 

Blijkbaar heb ik nu alsnog gekregen waar ik destijds naar verlangde. 

Velen maken zich zorgen over de achterstanden die kinderen oplopen nu ze zoveel onderwijsuren missen. Dat is zeker een groot punt van aandacht omdat ik heb gezien dat scholen heel verschillend het thuisonderwijs hebben opgepakt, maar ik zie er binnen mijn gezin ook heel veel goeds uit ontstaan. Ik zie hoe mijn dochters zich in korte tijd enorm ontwikkeld hebben. Ze groeien niet alleen in centimeters, maar ook in zelfstandigheid. Waren ze voorheen erg op mij gericht. Nu zijn ze meer op elkaar gericht. Ze helpen elkaar, vragen aan elkaar hoe ze hun schoolwerk kunnen doen en ze praten ook meer samen. Contact met hun klasgenoten hebben ze via whatsapp of ze bellen met vriendjes en vriendinnetjes en spelen zo samen – op afstand - minecraft. Ze zijn veel zelfredzamer geworden en doen minder vaak een beroep op mij. 

Hoewel ik absoluut geen leerkracht ben in hart en nieren, vind ik het wel prachtig om kinderen iets bij te brengen. Het was telkens zoeken naar de beste manier, maar toch merkte ik dat mijn aanpak in het verlengde ligt van hoe ik de tijd met de kinderen doorbracht toen ze nog klein waren. Ik zet de koers uit voor hoe de dag verloopt, ik laat ze er mee aan de slag gaan en volg een beetje hun eigen natuur. De een heeft namelijk zo’n aanpak nodig en de ander moet ik zus benaderen. Natuurlijk hebben we genoeg strubbelingen gehad in het begeleiden van schoolwerk. Het was voor ons allemaal zoeken naar een manier waarop het voor iedereen in huis werkbaar bleef. Als ik merkte dat de ene aanpak niet lukte, dan probeerde ik weer wat anders. Een kwestie van telkens schaven en doorvragen waar het precies in het schoolwerk op vastliep en dan vanaf daar weer verder.

Wat ik tot mijn verrassing ook merk, is dat ik - terugkijkend - meer mijn leven heb kunnen leiden dan ik altijd dacht. Ik dacht altijd dat ik zoveel gemist had. Maar nu merk ik dat ik toch grotendeels mijn kinderen heb kunnen opvoeden zoals mijn hart me ingaf. Met veel natuurlijk ritme, natuurlijke materialen, hen betrekken bij huishoudelijke taken. Ondanks dat ik altijd het gevoel had dat ik vooral veel gemist had in het verzorgen van de kinderen, heb ik blijkbaar tussen de bedrijven door het genoeg zo kunnen doen zoals ik het wilde. Dat ik ondanks de stress en tijdgebrek en intense vermoeidheid me heb verdiept in hoe een baby zich ontwikkelt, wat het nodig heeft, waardoor ik nu kan terugvallen op wat ik destijds tussen de bedrijven door geleerd heb.

Wat ik vanaf de eerste dag dat ik moeder werd al gevoeld heb, werd me nu weer duidelijk; volg wat je kind nodig heeft, dan kom je vanzelf uit bij wat jij nodig hebt.

Warme groet,

Anita

10