Blauwe Zones: het geheim van langer leven



Blauwe Zones - Blue Zones

Blauwe Zones zijn gebieden in de wereld waar mensen het gezondst zijn en het langst leven. Schrijver en onderzoeker Dan Buettner reisde naar Sardinië, Okinawa, Loma Linda en Costa Rica om te ontdekken was de leefgewoonten zijn van deze bewoners die in goede gezondheid de leeftijd van 80, 90 of 100 jaar bereiken. De term Blauwe Zones is afkomstig van demografen die een van de regio’s van Sardinië in kaart had gebracht met een blauwe markeerstift.

Ik wist dat ik er een keer over gelezen had, over Blauwe Zones – dacht vrij zeker te weten in het VK Magazine – maar kon het maar niet terugvinden. Het is ook een beetje lastig zoeken natuurlijk als je de term Blauwe Zones niet meer weet.
Wat me bijgebleven was, was dat er geschreven werd over een woongemeenschap in het Westen van de VS waar mensen lang in goede gezondheid leefden en waar gelijkgestemdheid (is dat een woord?) bijdroeg aan de levensverwachting. Nou, zoek daar maar eens op, hoe knap google ook is.

Totdat het onverwacht aan bod kwam tijdens mijn meditatieopleiding. Bingo! Vervolgens leende ik eerst het boek uit de bibliotheek, maar kocht uiteindelijk ook maar een exemplaar voor mezelf. NB: toen ik dit artikel schreef was het boek alleen nog tweedehands te krijgen en toen werden er behoorlijke prijzen voor gevraagd. Als je een exemplaar voor jezelf wilt aanschaffen ga dan vooral goed zoeken voor je voordeligste optie.


Samengevat zijn er negen lessen te leren van de Blauwe Zones. 


Les een: natuurlijke lichaamsbeweging
Wees actief zonder erbij te hoeven nadenken. De 100-jarigen uit de Blauwe Zones doen niet aan marathonlopen of aan fitness. Ze doen aan regelmatige maar niet overmatige fysieke activiteiten, meestal als onderdeel van hun dagelijks werk. Lopen, tuinieren, ramen wassen.

Les twee: hara hachi bu
Eet niet meer dan dat je voor 80 procent vol zit. Niet een van de 100-plussers uit de blauwe zone heeft ooit een dieet gevolgd.

Les drie: plantaardig en diervriendelijk eten
Vermijd vlees en kant-en-klaar producten.
In de Blauwe Zones wordt traditioneel weinig vlees gegeten. Te duur. Vlees werd alleen bij bijzondere gelegenheden gegeten. Het schijnt zelfs zo te zijn dat mensen boven de 19 jaar slechts 0,8 gram proteïnen per kilo lichaamsgewicht nodig hebben. Het lichaam kan de proteïnen van vlees niet opslaan. Overtollige proteïnen, die niet verbranden door inspanning, worden daardoor omgezet in vet.

Les vier: levensdruiven
De 100-jarigen in de Blauwe Zones waren gewend om iedere dag een glas wijn te drinken. Regelmaat en matigheid zijn daarbij wel de sleutel. En wijn van goeie kwaliteit en van onbespoten druiven.

Les vijf: doel in het leven
Zorg voor een duidelijk levensdoel. Een reden om ’s morgens voor op te staan. Dat kan iets eenvoudigs zijn als de zorg voor kinderen, familieleden, buren, huisdieren. Een baan of een hobby. Het gevoel dat er op je gerekend wordt. Dat geeft zin aan het leven.

Les zes; af en toe gas terugnemen
De honderdjarigen hebben geleerd om op gezette momenten gas terug te nemen. Niet blind achter een doel aanhollen, maar de tijd nemen om kostbare momenten in ons op te nemen. Elke keer weer te kijken naar een element in het landschap, ook al heb je daar al tig jaar naar gekeken.

Les zeven; erbij horen 
Alle gezonde 100-plussers uit de Blauwe Zones hebben een geloof. Allemaal horen ze bij een sterke religieuze gemeenschap. Het maakt niet uit welk geloof het is. Het gaat er ook niet om dat er een ‘waar geloof’ is. Het gaat om het horen bij een gemeenschap, het uitvoeren van gezamenlijke rituelen. Omgaan met gelijkgestemden, herkenning vinden, erkenning vinden.

Les acht: geliefden op de eerste plaats
Families vormen de hoogste graad van een sociaal netwerk. Voor vrijwel alle gezonde 100-plussers kwam familie op de eerste plaats.

Les negen: goede vrienden
Omring je met mensen die de waarden van de Blauwe Zone met je delen. Sociale verbondenheid is een structureel onderdeel van de Blauwe Zones.

Tips om je eigen blauwe zone te creëren

Strategieën voor les een
Waarom makkelijk als het moeilijker kan?
Je leven een beetje minder comfortabel maken is een eenvoudige maar doeltreffende strategie om wat meer beweging te krijgen. Beweeg met plezier.
Ga wandelen. Een wandeling na een zware dag is goed tegen stress; na het eten is het goed voor de spijsvertering. Zoek wandelvrienden.
Ga tuinieren. Neem yogales.

Strategieën voor les twee
Zet de pannen weg na het opscheppen van het eten.
Hierdoor eet je circa 14 procent minder dan wanneer je de kans hebt om meerdere malen kleine porties op te scheppen.
Vergroot het volume van uw eten: het bleek dat studenten die een extra smoothie dronken, een halfuur later bij de lunch minder aten en aangaven zich voller te voelen.
Gebruik kleinere borden en bekers. Snoep met hindernissen door snoep te verstoppen in de kast. Koop kleinere verpakkingen. Eet langzamer.
Eet met aandacht. Ga erbij zitten. Eet vroeg op de dag.

Strategieën voor les drie
Eet iedere dag vier tot zes porties groente. Eet minder vlees. Zet fruit en groente voor het grijpen. Lang leve bonen. Bonen zijn de hoeksteen van de voedingspatronen in alle Blauwe zones. Zorg voor maaltijden met bonen – of tofoe – als hoofdbestanddeel.

Strategieën voor les vier
Schaf een kist goede rode wijn aan. De Sardijnse Cannonauwijn is rijk aan antioxidanten. Overigens heeft niet alle wijn deze eigenschappen.
Verwen jezelf met een happy hour. Neem de tijd om elke dag samen met vrienden en familie samen te komen met een goed glas wijn (en wat noten).
Geniet met mate. Drink met mate, weet u wel.

Strategieën voor les vijf
Formuleer een persoonlijke missie. Wat drijft jou? Wat is je innerlijke motivatie. Wat zou je willen doen of maken, ook al verdien je er nooit iets mee?
Doe het niet alleen. Leer iets nieuws. Iets nieuws leren, iets zelf maken, leren fotograferen, een andere taal leren. Het vergroot je blik, houdt je brein soepel en geeft je een gevoel van zelfredzaamheid. Ik schrijf niet voor niks de blogposts over Zelf Maken.

Strategieën voor les zes
Minder lawaai. Door minder tijd door te brengen met elektronica als tv, radio, internet, heb je al heel veel lawaai vermeden.
Kom op tijd. Het geeft meer innerlijke rust als je tijd vrij maakt om op tijd op een afspraak te komen. Mediteren geeft rust. Maak een plek in je huis om te mediteren. Streef er naar om elke dag minstens 10 minuten te mediteren. Tips om een plek te creëren kun je lezen in het boek van Thich Nhat Hahna, waar ik het blogartikel Ruimte maken over schreef.

Strategieën voor les zeven
Stel u actiever op. Als je lid bent van een (geloofs)gemeenschap, vereniging, doe dan actief mee aan gezamenlijke activiteiten. Het vergroot het gevoel van zingeving en ‘belang’. Onderzoek een nieuwe religie. Als je slechte ervaringen hebt met de dogma’s van geloof dan blijf je er waarschijnlijk liever uit de buurt. Maar er zijn legio geloofsgroepen waar je kunt vinden wat je zoekt. Het boek spreekt vooral van geloofsreligies, maar ik denk dat je dezelfde verbondenheid kunt ervaren bij een vereniging. Dat kan een goede doelen vereniging zijn, een patiëntenvereniging, een sportvereniging, toneelvereniging.

Strategieën voor les acht
Minder ruimte, minder afstand. In een kleiner huis heb je eerder een wij-gevoel. Ik schreef al eens over die ervaring in de blogpost Tiny House. Stel rituelen in.
Maak je eigen rituelen als gezin en familie. Vier feestdagen met aandacht.
Maak een familiealtaar. Zet familie op de eerste plaats.

Strategieën voor les negen
Neem uw vriendenkring onder de loep. Welke vrienden stimuleren uw goede gewoonten. Wees aardig. Neem de tijd voor elkaar.

Samenvattend

Wat mij het meest opvalt is de simpele levensstijl van alle Blauwe Zones. Opvallend genoeg vind ik dat ook terug in wat ik zelf ervaren heb toen ik begon met eenvoudiger een spaarzamer te leven. Zie mijn blogartikel Zes praktische manieren om meer richting aan je leven te geven. Ook zie ik het terug in alle literatuur die ik heb gelezen over de ayurveda – de holistische Indiase gezondheidsleer. Matigheid, eenvoud, sociaal contact, geestelijke gezondheid.
Eigenlijk alles waarvan we de laatste 40-50 jaar zijn gaan zeggen dat het ouderwets, saai, bewerkelijk, niet luxe genoeg is. Bij iedereen die eenvoudiger is gaan leven, lees ik terug dat ze meer zingeving hebben gekregen door minder doelen na te streven, minder bezig te zijn met uiterlijkheden, minder te bezitten, meer zelf te maken. Wie had dat gedacht?

Groningen heeft de ambitie om ook een Blauwe Zone te worden. 

‘Deze ambitie komt voort uit het gegeven dat de levensverwachting in Noord-Nederland lager is dan het nationaal gemiddelde. De relatief ongezonde leefstijl speelt daarbij een rol en zorgt voor een verhoogde kans op ziektes als obesitas, kanker, COPD, hart- en vaatziektes en diabetes. Daar komt bij dat de Noord-Nederlandse bevolking sterk vergrijst en dat de bevolkingsgroei in verschillende gemeenten op nul staat of zelfs afneemt. Het aantal mensen met een leeftijdgerelateerde (chronische) ziekte stijgt en door de demografische veranderingen dreigt een tekort aan zorg-professionals in Noord-Nederland. Noord-Nederland is dus nog lang geen Blue Zone; maar het concept gaat uit van een positieve insteek en dat inspireert: een langer en gelukkiger leven met de eigen cultuur, normen en waarden als basis.’
Bron: www.hann.eu
Ik vraag me overigens wel af of het gaat werken als je het van buitenaf gaat organiseren. Zoiets moet iets van een onuitgesproken gemene deler hebben. Maar goed, geen reden om het dan maar niet te doen natuurlijk. Als het je zoveel moois oplevert. Ik kan het aanraden in ieder geval.

Warme groet,
Anita


10 opmerkingen

  1. Dat is het wel hè, die open deuren. Het verschil is denk ik wel dat ik eerder het bestaan van die deuren niet wist. Teveel beinvloed door commercie en marketing en tijdschriften.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat klinkt interessant zeg! En sommige dingen doe ik gelukkig al zoals gezond bewegen en vooral géén marathons lopen ; )

    Ik kan me nog wel verbeteren wat betreft vlees, en eindelijk eens van de zakjes macaronimix proberen af te komen.

    Ik ga dit boek eens opzoeken in de bieb!

    Huisvlijt

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja leuk! Ik geloof er wel voor een deel in. Niet dat ik opeens bij een religieuze of andere club wil horen, maar dat natuurlijk ebwegen en niet te veel eten is waarschijnlijk wel heel goed voor me. De uitdaging ligt daar ook wel gelijk, die 80% eten. Want meestal ga ik door tot 120, terwijl ik er niet eens zin in heb...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Stoppen wanneer het genoeg is, dat kan inderdaad wel eens lastig zijn. Ik wil nog wel eens 'in het voren' eten. Op het moment zelf nog wat extra eten, voor het geval ik later honger krijg.

      Verwijderen
  4. Wat een leuke blogpost! Dit is eigenlijk gewoon gezond leven zonder stress....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel! Als je het zo op een rij ziet is het eigenlijk heel simpel.

      Verwijderen
  5. Wat een goed verhaal heb je geschreven. Heel interessant! Goed om dit op een rustig moment eens te overdenken en te zien "wat gaat er goed en wat kan er beter"....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je voor je compliment. Ik heb het boek een tijd geleden gelezen en er nu een stuk over geschreven en dan word ik meteen weer herinnert aan waar ik uit balans ben geraakt. Lezen en herlezen dus, ook voor mij.

      Verwijderen
  6. 1, 3, 5, 7 en 8 heb ik al, 9 kan beter, 2 en 4 ? ach misschien kan ik die tegen elkaar wegstrepen...

    BeantwoordenVerwijderen

Wat fijn dat je meeleest. Reacties zijn welkom!