Burn-on; wanneer je uitgeput bent maar toch doorgaat

foto via canva.com

De laatste weken dacht ik veel na over de beginjaren van mijn blog. Aan mijn opruimreis naar een eenvoudiger leven. En dat terwijl alles in mijn leven volop aan stond; jonge kinderen en alles wat daarbij kwam kijken, intensieve baan, huishouden, sociaal leven. Ik dacht de laatste weken veel aan hoe onmogelijk het die eerste jaren voelde om veranderingen door te voeren. 

Het leven vereenvoudigen klinkt zo simpel: je doet gewoon alles wat je niet meer gebruikt weg, zegt alle abonnementen op, je gaat niet meer op vakantie, je gaat minder werken. Mijn frustratie in die beginjaren was vooral dat het allemaal zo simpel niet werkte. Het kost veel energie, die je niet over hebt. 

Als je het gevoel hebt dat je geen kant op kunt om verandering aan te brengen, als alle opties een onmogelijkheid lijken, dan heb je niet zoveel aan uitspraken van anderen ‘blijf maar rustig’, ‘morgen weer een dag’, ‘dan blijft de was maar wat langer liggen’. Of ‘dan doen we volgende maand maar weer zuinig aan’.

Want, als dat ‘morgen’ ook weer een volle werkdag is (of dat werk nu een betaalde baan is of de zorg voor jonge kinderen), en overmorgen en die dag daarna ook, dan heb je niet veel aan zo’n goedbedoelde uitspraak. 

Het gevoel vast te zitten heb ik zelf ervaren. En ik ben niet de enige, het is een veelgehoorde uitspraak van mensen die vaak aan de vooravond staan van hun zoektocht naar een leven met meer richting. Ook gevoelens van zinloosheid van het leven, hol vanbinnen, het gevoel niet echt te leven, zijn vaak gehoorde gevoelens. Vastzitten in stressvol werk, want het inkomen is nodig. Of vastzitten in stressvol werk omdat er niemand is waaraan je kunt delegeren (je bent de onderste in de hiërarchie). Wel willen opruimen, maar geen tijd of onbegonnen werk. Wel een routine willen ontwikkelen, maar er is geen tijd om ‘m te laten beklijven. Dus ga je enerzijds door en door en tegelijk werk je er hard aan om de zin van alles te hervinden. Dus dubbeldruk. 

Dat gevoel van geen kant op kunnen vond ik het sterkst toen mijn dochters jong waren. Voor hen zorgen vond ik het mooiste wat er was, maar er kwamen zóveel randzaken bij kijken die aan me trokken, me wegtrokken van wat ik het liefst deed, dat ik nóg fanatieker op de zorg voor mijn kinderen ging storten – om maar het gevoel te hebben dat ik zinvol bezig was – want die randzaken gaven me geen vervulling. Er zijn ook weinig ontsnappingsmogelijkheden als je jonge kinderen hebt. Ik hoop dat ik die specifieke vermoeidheid en het gevoel vast te zitten als jonge moeder, ooit nog eens beter onder woorden kan brengen. Om anderen de herkenning te geven waar ik zelf naar zocht.  

De was laten liggen is misschien nog te doen als je hele stapels handdoeken en ondergoed hebt om uit te kiezen, maar niet zo’n goed idee als je kinderen ziek zijn en ze hun bed hebben gespuugd en gepoept en geplast en dit drie nachten achter elkaar. En ‘volgende maand zuinig’ is natuurlijk een lachertje als je nu al weet dat je voor volgende maand ook alweer een dikke kostenpost hebt. En daarna minstens een jaar zuinig aan moet doen om de spaarpot weer enigszins gevuld te krijgen.

Laatst kwam ik de term burn-on (ipv burn-out) tegen en daar bleef ik bij haken. Burn-on; wanneer je uitgeput bent, maar toch doorgaat. Je voelt je telkens op het randje van burn out, maar toch of juist maar doorgaat en doorgaat. Mieke Lannoey schreef er een boek over: Burn On, de functionerende burn-out * wat ik ben gaan lezen. Lannoey belicht vooral de invalshoek van maar doorgaan met werk. Niet alles in haar verhaal kan ik me in vinden, maar ik vind wel héél veel herkenning in de onmogelijkheden waarin je kunt komen te zitten.

 

1. Financien Niet iedereen kan baan opzeggen en thuis voor de kinderen zorgen. Hiervoor is financiële dekking nodig en steun van de partner. Ook kan niet iedereen het zich veroorloven om ziek thuis te zitten. Als je een eigen bedrijf hebt, dan kost elke dag dat je niet werkt je geld. En ook als we wel een baan in loondienst hebben (zoals ik), dan hebben we allemaal wel voorbeelden van bazen die je er vakkundig uit werken wanneer je je langdurig met ‘vage’ klachten als overbelast of burn out ziekmeldt, of dat je wel terug mag komen, maar je moet een functie accepteren waar je helemaal niet op zit te wachten. Dus ga je liever stug door.

2. Zorg voor anderen. Voor je kinderen wil je staande blijven. Laatst hoorde ik een fragment van Janny van der Heijden (bekend van o.a. Heel Holland Bakt) waarin ze terugblikt op de periode dat ze net is gescheiden en haar beide ouders overlijden. Haar oudste kind gaat op zichzelf wonen en zij blijft alleen met haar jongste kind. Ze denkt alleen maar: mijn kind mag niet een moeder hebben die instort en alleen maar huilend op de bank ligt. Ze stortte zich op een carrière als kookrecensent. Dat klinkt op het oog als een tegenstrijdige keus – want hoe kun je er nu zijn voor je kind als je keihard gaat werken? Maar het is die drang om overeind te blijven voor je kind die een vechtlust wakker maakt. 

En soms is de thuissituatie een bron van stress en doe je er alles aan om te vermijden dat je thuis komt te zitten. Misschien is je huis wel klein of in een constante staat van verbouwing. Misschien heb je vervelende of lawaaiige buren. Of misschien vinden de buren joú luidruchtig en bellen ze om de haverklap de politie.

3. Verantwoordelijkheidsgevoel. Als je werk doet waarbij anderen de dupe kunnen worden wanneer jij uitvalt, dan is het niet zo makkelijk om je aan werkdruk te onttrekken. Niet alleen je kinderen, maar je kunt ook denken aan partner, leerlingen, patiënten, ouderen. Als je collega’s bij bosjes uitvallen vanwege de werkdruk of als personeelsverloop hoog is, durf je dan zelf nog te zeggen dat het werk voor jou ook teveel is? Dus race je door. Of als je net van plan was om deze dag op tijd naar huis te gaan, maar je collega belt dat ze ziek is en of jij wat voor haar wilt overnemen – en dat dit precies de collega is die nooit ziek is en nooit om hulp vraagt, en vaker jouw werk heeft opgevangen als jij ziek was. Wat gaat dan voor? En wat als je zelf de leidinggevende bent van een team waar veel uitval is?

4. Onbestemde angst. Je voelt wel dat je extreem vermoeid bent. Je voelt dat je vanbinnen steeds holler wordt. Je raakt je gevoel voor wat een zinvol leven is, langzaamaan kwijt. Je bent alleen maar lijstjes aan het afvinken. Plicht en taak. Wanneer er bovenmatig een beroep op je wordt gedaan, raak je je vrijheid kwijt. Je implodeert alshetware. Je zou je vermoeide hoofd neer willen leggen en aan een stuk door willen slapen, maar ergens bekruipt je een angst dat wanneer je eenmaal stopt met doorgaan, dat je dan zó diep valt, dat je in een bodemloze put terecht komt en dat je voorziet; als ik nu stop, dan kom ik niet meer op gang. En dat is geen optie, want zie redenen hierboven. Dus liever stug doorgaan.

Zoeken naar zingeving speelt ook een rol bij het maar doorgaan en doorgaan. Omdat we ons afgesneden voelen van wat zinvol is voor ons en we alleen maar taakjes afhandelen, gaan we van lieverlee proberen om spullen of activiteiten aan ons leven toe te voegen om maar bij dat gevoel van zingeving te komen. Dus eigenlijk meer van wat geen vervulling geeft. Die tegenstelling voelen we wel, maakt ons wanhopig, maar is moeilijk te doorbreken omdat we het gevoel hebben vast te zitten. 

Toch ging ik in wat onmogelijk leek, eenvoud aanbrengen. Ik volgde een soort oeringeving, dat er meer moest zijn dan wat er op dat moment was. Jack Kornfield schreef in Na het feest komt de afwas ‘Er is iets dat ons aantrekt tot heelwording, tot ten volle leven, zelfs als we dat vergeten hebben.’

Steeds meer zie ik dat opruimen (minimaliseren, consuminderen – ik gebruik de termen door elkaar) gaat om het herstellen van balans. Er is een moment waarop we een schokervaring hebben die de aanzet is tot het herstellen van balans. Heel lang dacht ik dat mijn onbalans was ontstaan omdat mijn zwangerschap zo angstig was. Dat dat de bron was van mijn onbalans. Maar steeds meer denk ik dat ik daarvoor ook al uit onbalans was. 

Als je gaat onderzoeken wat jouw onbalans is en hoe je het kunt herstellen, blijkt achteraf blijkt dat je wel meer schokervaringen hebr gehad, maar waren er blijkbaar meerdere nodig voordat je echt ‘wakker’ werd. De gebeurtenissen herhalen zich. Als rimpels in het water. Telkens terug van bron naar bron naar bron. Soms in andere uiterlijke vorm, maar de onderliggende emotie is hetzelfde. 

Door steeds verder op te ruimen en steeds zuiverder volgens je eigen waarden te leven, komt er meer balans en zit je niet meer in de buitenste rimpeling van het water, maar in het rustige midden. 

Hoe klein mijn ruimtes soms ook voelde, toch heb ik veranderingen kunnen aanbrengen. Telkens ieniemienie keuzes te maken. Door heel veel verschillende manieren uit te proberen. Op het fanatieke af was ik. Soms was dat zwemmen tegen de stroom in. Soms was dat loslaten en meevieren met de wind. En op een gegeven moment dan merk je dat het steeds beter voor je voelt zoals het gaat. 

Warme groet, 

Anita 

Deze blogpost haalde de derde plaats bij de LinkParty van Huisvlijt.com

Wil je elke maand een nieuwsbrief/inspiratiemail met gedachtes van dat moment, passend bij het seizoen ontvangen? Klik hier om je aan te melden <--> 

* de link is een affiliate link. Mocht je daar iets bestellen, dan ontvang ik een kleine vergoeding. 

Lenen bij de bibliotheek kan ook of misschien is het al ergens tweedehands verkrijgbaar.