Döstädning; opruimen voor je doodgaat of De edele Zweedse kunst van het opruimen

[poes vind het boek 'dodelijk' saai]

‘Döständning is Zweeds voor opruimen voor je doodgaat. Dö betekent ‘dood’ en ‘städning’ betekent opruimen. In het Zweeds is het een woord dat betekent dat je nutteloze dingen wegdoet en je huis netjes opruimt wanneer je denkt dat de tijd nadert om het tijdelijke voor het eeuwige te verwisselen.’

Margareta Magnussen is ‘tussen de 80 en de 100’ en schreef dit boekje om anderen – die net als zij aan het laatste deel van hun leven beginnen en net als zijzelf naar een kleinere woning verhuizen -  te helpen. 

Dat concept döstädning boeide mij omdat ik zelf ervaren heb dat er zóveel meer schuil gaat achter jouw spullen. Het is meer dan overtollige spullen wegdoen en het ordenen van je huis. Zorgen voor je huis en zorgen voor je spullen is zorgen voor jouw eigen leven. Door je huis op te ruimen maak je heel gericht beslissingen over jouw leven. Wat heb je op dit moment nodig in je leven om te komen waar je heen wilt. Wat staat je daarbij in de weg? Wat is je koopgedrag? Welke tastbare herinneringen heb je nodig om je dierbaren te herdenken. En, heb je ze ook allemáal nodig? Welke spullen hebben een nare herinnering en wat maakt dat je het niet weg kunt doen? Opruimen is de goedkoopste vorm van therapie. Een weg naar zelfkennis. En het houdt je ook nog eens van de straat, zodat je geen tijd hebt om er nieuwe spullen bij te kopen. 

Wat is mijn nalatenschap

Een van de lagen die ik bij mezelf tegenkwam was: wat laat ik na. Wat is mijn ‘nalatenschap’. 

Stel dat ik er opeens niet meer ben, welke spullen laat ik dan achter en liggen de accenten op de dingen die voor mij wezenlijk zijn, of springen er dingen uit die onnodig afleiden. 

Je hoeft niet te leven alsof je elk moment dood kunt gaan, toch denk ik dat het goed is om een keer in de zoveel tijd kritisch naar je spullen te kijken. Dingen weg doen die voor jou zelf betekenis hebben, maar een ‘last’ kunnen zijn voor jouw nabestaanden. Wat doen jouw nabestaanden met jouw dagboeken of journals. Of wat hebben ze aan al jouw zwemdiploma’s of jouw avondvierdaagse medailles. Ik wil niet zeggen dat je dit per definitie weg moet gooien, maar na zoveel jaren opruimen merk ik wel dat de meeste mensen veel dingen bewaren die uiteindelijk niet wezenlijk iets over onszelf zeggen. 

Het boekje Döstädning behandelt een breed aantal onderwerpen. Er zijn maar liefst 38 hoofdstukken. Elk hoofdstuk is maar een paar bladzijden, soms maar een halve, dus alsnog is het geen dik boek. De ene keer gaat Magnusson wat meer de diepte in en de andere keer blijft ze wat aan de oppervlakte. De hoofdstukken variëren van zoekgemaakte sleutels, naar opruimen vanwege een sterfgeval, naar ophopen van zaken (spullen, kleren, kinderkleren, boeken), kookboeken en familierecepten, man cave, verzamelingen, tuin, huisdieren, foto’s. 

Ik licht een paar hoofdstukken voor je uit: 

Om te beginnen

Magnusson stelt  - in tegenstelling tot Mari Kondo – dat je de tijd moet nemen, omdat de klus wel een tijdje zal duren. Zij zegt juist dat het makkelijker wordt als je langer de tijd neemt om er doorheen te gaan. 

Begin in de kelder of de zolder, of met de kasten bij de voordeur; de plekken waar je spullen geparkeerd hebt. Begin niet met foto’s of brieven, maar richt je op de grote meubels. Foto’s en brieven trekken je in het verleden en brengen herinneringen naar boven en kosten mede daardoor veel tijd, maar geven weinig volume. Richt je op de grote items, die met volume. EN de brieven en foto’s zijn tegelijk heel belangrijk en hebben speciaal aandacht nodig. 

Vraag familie, kennissen of onbekenden of ze meubels van je willen. Geef weg, verkoop. Maar vertel er een verhaal bij. 

Quote: als je niet meer kunt bijhouden wat je allemaal hebt, dan weet je dat je teveel hebt. 

Advies: Kies een categorie waarvan je denkt dat je er redelijk vat op hebt. Kies er eentje die vrij groot is, zonder al te veel sentimentele waarde. (kleding, schoenen, keukenspullen, tassen, lege conservenpotten). 

In je eentje opruimen vanwege een sterfgeval

Hier spreekt ze vooral uit eigen ervaring. Haar echtgenoot overleed. Haar kinderen woonden met hun gezinnen allen in het buitenland. Het zou praktisch onuitvoerbaar geweest zijn om hen over te laten komen en gezamenlijk de spullen te bespreken en door te nemen. Haar ervaring was dat het uiteindelijk goed werkte om het in haar eentje te doen (het kostte haar een jaar). Ze werkte graag alleen. Ze onthield het als haar kinderen zeiden dat ze een bepaald item wel wilden hebben. Als je kinderen hebt die wel dichtbij wonen en de tijd hebben, dan adviseert ze om hen erbij te betrekken. 

Tel alleen de vrolijke momenten

Ze benadrukt het belang om tijd te maken voor vrolijke momenten die later goede herinneringen zullen worden. Maar reflecteert ook op de andere kant van de medaille. 

Zij herinnert zich hoe ze als gezin fanatiek ‘zeilwedstrijden’ hielden aan de eettafel. Het servies en bestek werden boten en boeien. Pepermolen een vuurtoren. Dat waren goeie herinneringen. Aanvankelijk wilde geen van haar kinderen de tafel hebben, maar op de valreep had een van haar zoons in zijn nieuwe huis de tafel nodig. Dat gaf haar een goed gevoel. Maar ze herinnert zichzelf er ook aan dat de tafel ook in een nieuw huishouden voor fijne herinneringen kan zorgen.  

Quote: als je besluit om te reorganiseren, haast je dan niet. Neem zo mogelijk de tijd en kies een tempo dat bij je past. 

Als je iets geheim hebt gehouden, houd dat dan zo

(of hoe je verborgen, gevaarlijke en geheime spullen opruimt)

“Als je denkt dat een geheim je dierbaren leed berokkent of verdriet doet, vernietig zulke papieren dan. Voer ze aan de open haard of aan de papierversnipperaar.’”

Eindelijk: de foto’s: 

Welke tips heeft de schrijfster? 

“Laat kinderen al op jongere leeftijd kiezen welke foto’s ze in hun album willen. Schrijf er ook iets bij over de foto of over degene die de foto genomen heeft. 

Dubbele exemplaren weggooien

Dia’s over (laten)zetten op usb stick”

Mijn tips: 

Foto’s krijgen meer belang wanneer er verhalen bij verteld worden. Vraag je af hoeveel foto’s je nodig hebt van een vakantie om het verhaal erbij te vertellen. Of is het voor je eigen nostalgie? Dat is ook oké. 

Een lange reportage van een vakantie naar Spanje is leuk met al die bezienswaardigheden, maar wie hoeft nog persé een foto te zien van al die beroemde gebouwen?

Bewaar 20 foto’s per maand. 

Je levensverhaal

‘Hoe meer ik me met opruimen bezighoud, des te dapperder ik word. Ik vraag me vaak af: wordt er iemand gelukkiger van als ik dit bewaar? Als ik die vraag na een tijdje nadenken eerlijk met ‘nee’ kan beantwoorden, gaat het de hongerige versnipperaar in, die altijd klaarstaat om papier te vreten. Maar voordat het in de versnipperaar gaat, heb ik even de tijd genomen om bij een gebeurtenis of gevoel, goed of kwaad, stil te staan en weet ik dat het deel uitmaakt van mijn levensverhaal.’

Lees ook Help, ik krijg visite en mijn huis is een chaos

In de periode dat ik met vragen over mijn 'nalatenschap' bezig was had ik bijvoorbeeld oude dagboeken in mijn handen. Wil ik dat die na mijn dood gelezen worden? Nee, eigenlijk niet. Vanwege het beeld dat ik toen van mezelf had. Andersom ontdekte ik ook dat ik spullen weg had gedaan waarmee ik voor mijn gevoel een deel van mezelf had weggecijferd. Een deel die ik achteraf te gemakkelijk heb weggegeven. Zo deed ik boeken weg van Maeve Binchy waar ik me heimelijk een beetje voor geneerde, maar waar ik wel ontzettend veel leesplezier aan beleefde. En ik maakte in het verleden zelf kleine meubels, waarvan ik het meeste weggedaan heb. Dat gaf me opeens te denken: een stuk waarin mijn kwaliteiten zitten verwerkt, geef ik weg. Waarom doe ik dat?

Hiermee wil ik maar zeggen dat je niet hoeft te wachten tot het eind van je leven met 'döstädning'. Gebruik het op elk moment in je leven wanneer je vast loopt en meer richting aan je leven wilt geven.

Warme groet
Anita